1. Cơm cháy ruốc
Nhắc đến các món đặc sản Ninh Bình thì món đầu tiên mà người ta nghĩ đến chắc là cơm cháy ruốc. Món ăn này thì cũng khá là quen thuộc với mọi người với phần cơm cháy chính là cơm dính dưới đáy nồi thành tảng được phơi khô dưới nắng xong đó sẽ chiên ngập trong dầu để có vị giòn nhất định. Đến Ninh Bình, bạn có thể tìm mua cơm cháy ở mọi nơi như Bái Đính, Tam Cốc, Tràng An…
2. Thịt dê núi
Được chăn thả trên các ngọn núi đá nên thịt dê ở Ninh Bình rất săn chắc và dai nên du khách đến Ninh Bình nhất định phải thử món ăn này một lần. Ngoài ra, thịt dê ở đây còn được chế biến ra rất nhiều món ăn ngon với các cách chế biến khác nhau như làm thành nem dê, dê hấp, dê nướng hay nổi tiếng nhất là dê tương gừng, một món ăn vô cùng dinh dưỡng. Nhiều người cũng nói rằng, thịt dê còn có thể chữa được rất nhiều loại bệnh nên đến Ninh Bình nếu có cơ hội bạn chớ bỏ qua thịt dê núi nức tiếng nơi đây.
3. Xôi trứng kiến
Nhiều người nhầm tưởng rằng các món ăn làm từ trứng kiến chỉ có ở những vùng núi phía Bắc mà thôi nhưng thực sự ở Ninh Bình cũng có một món ăn đặc sản làm từ trứng kiến với tên gọi xôi trứng kiến. Trứng kiến Ninh Bình chủ yếu được khai thác ở vùng núi đá voi Nho Quan, sau khi đưa trứng non về thì rửa sạch rồi tẩm ướp gia vị và xào chín. Món ăn này kết hợp với xôi, thêm hành khô thì hương vị phải nói lạ miệng và hấp dẫn vô cùng.
4. Gỏi cá nhệch
Món gỏi cá nhệch là món ăn ngon và nổi tiếng đối với người Ninh Bình và có nhiều nhất cũng như nổi danh nhất ở Kim Sơn. Gỏi được chế biến khá công phu, nhiều giai đoạn để không có mùi tanh mà sẽ có vị ngọt xen lẫn vị thơm của nếp. Món nước chấm gỏi cũng được làm không hề đơn giản khi kết hợp hài hòa và vừa đủ giữa vị cay nồng của ớt, của sả và hạt tiêu. Chính sự cầu kì đó sẽ khiến bạn ăn một lần mà nhớ cả đời.
5. Bún mọc
Bún mọc không phải là món ăn lạ đối với bất kì ai bởi chỉ bước chân ra đầu ngõ, sà vào một khu chợ ở bất cứ địa điểm nào ở Hà Nội thì đều có bán món bún hấp dẫn và thân thuộc này. Nhưng chớ bỏ qua nó khi ghé qua Ninh Bình, bởi một món ăn nhưng mỗi nơi lại có một nét đặc trưng riêng biệt. Món bún mọc ở Ninh Bình có lẽ có tiếng nhất hẳn là bún mọc ở Kim Sơn, nơi mà bạn sẽ “say” trong vị ngon rất đậm vị dù tô bún chỉ có mọc mộc nhĩ, thêm chút thịt lợn rồi hành hoa, sả và ớt tươi.
6. Rượu cần Nho Quan
Đây là một món đặc sản của người dân tộc Mường ở vùng Nho Quan, được người dân nơi đây nấu rất cẩn thận và tỉ mỉ. Để làm được rượu cần, người ta sẽ nấu gạo nếp trộn với men được ủ trong những vại lớn. Thời gian ủ nếp là ít nhất 3 tháng. Ai từng uống rượu cần đều biết vị cay ngọt, nồng nồng rất lạ mà nó mang lại. Rượu cần ở Nho Quan sau khi được làm thủ công sẽ được đóng vào các chai thủy tinh hoặc các vo đất và nút chặt bằng lá chuối đem bán. Bạn có thể mua vài chua rượu cần Nho Quan về làm quà cho người thân.
7. Cá kho gáo
Cá kho gáo là một món ăn lạ mang đậm chất vùng miền ở Ninh Bình. Gáo là loài cây mọc ở những vùng ven sông, suối hay trong các hang đá, ngoài nấu ăn có thể dùng làm thuốc. Qủa gáo được chế biến rất đặc biệt ở chỗ người ta sẽ cắt lát nhỏ rồi lót dưới đáy nồi rồi mới đè cá lên trên và phủ lớp trên cùng tiếp tục là những lát gáo xếp thành lớp. Món ăn này có vị không cố định bởi tùy thuộc vào quả gáo mà món cá kho sẽ hơi chua hay hơi chát. Tuy nhiên, nhìn chung thì vị món ăn sẽ khá lạ và kích thích vị giác của bạn cực độ bởi màu sắc hấp dẫn và vị chua của gáo.
8. Miến lươn
Miến lươn cũng là món ăn bạn không tài nào bỏ qua được khi khám phá ẩm thực Ninh Bình. Lươn ở đây phải là lươn cốm với phần lưng nâu hồng còn bụng thì màu vàng đậm, loại lươn này nhỏ hơn lươn bình thường nhưng thịt lại săn chắc và rất thơm. Miến lươn thường được dùng kèm hoa chuối để tạo nên vị thanh dịu khó cưỡng lại được.
9. Cua đồng rang lá lốt
Nghe tên món ăn đã dấy lên trong lòng du khách hình dung về một hương vị dân giã quê nhà. Những con cua đồng được rang cùng lá lốt rất giòn, món ăn chế biến khá đơn giản nhưng lại khiến du khách thực sự sẽ ngẩn ngơ nhớ mãi bởi sự hấp dẫn của một món ăn không chỉ đơn giản là vị, là nguyên liệu của nó mà còn là ý nghĩa mà nó mang lại. Cua đồng rang lá lốt đưa ở mảnh đất cố đô đưa bạn về một miền quê nghèo Việt Nam những năm tháng xưa và hơi thở giản dị của những vùng quê nghèo trên Việt Nam.
10. Bánh trôi Ninh Bình
Vừa dạo một vòng các món mặn rồi, hành trình khám phá ẩm thực cố đô Hoa Lư chuyển sang thưởng thức một món ăn nhẹ thân thuộc với người dân Việt Nam vào mỗi dịp tết Hàn thực đó là món bánh trôi. Người làm bánh có bí quyết riêng trong việc kết hợp đường, mật, lạc khô giã nhỏ trộn cóc để làm nhân. Bánh trôi Ninh Bình còn hấp dẫn hơn ở xứ khác nằm ở chỗ bánh phảng phất mùi lá cúc, hoa bưởi tạo nên sự thanh tao và sức hấp dẫn rất cổ truyền.
