Vài nét lịch sử về làng nghề dệt chiếu Hới
Mọi người vẫn hay gọi tên loại chiếu nơi đây là “chiếu Hới” vì những chiếc chiếu này được dệt ở làng Hới. Thuộc xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, làng nghề dệt chiếu Hới là một trong những làng nghề truyền thống đã có từ rất lâu đời. Cả những người dân sống tại đây cũng không biết nghề chiếu xuất hiện ở làng từ bao giờ và Tổ nghề là ai.
Theo truyền thuyết kể lại thì vào thời vào thời Tiền Lê – Lý vào thế kỷ X – XI, tại làng đã bắt đầu dệt chiếu, sau đó phát triển mạnh nhất vào thời Hậu Lê. Và người mang công lao lớn nhất thời bấy giờ chính là vị Trạng nguyên Phạm Đôn Lễ.
Trước kia, làng Hới đã có nghề dệt chiếu và sử dụng bàn dệt đứng. Chiếu làm ra như vậy thì không được chắc và bên đẹp. Trong một lần đi sứ nhà Minh, vị Trạng nguyên này đã tìm hiểu và học được bí quyết dệt chiếu của người Quảng Tây, Trung Quốc. Đến khi trở về, ông đã truyền dạy lại kỹ thuật này cho dân làng. Và từ đó, làng chiếu Hới có nghề dệt chiếu đẹp hơn, nghệ thuật hơn và nổi tiếng hơn cũng vì thế. Từ đó người dân nơi đây tôn ông làm Trạng Chiếu và đã lập đền thờ Phạm Trạng Nguyên để ghi nhớ công lao của ông.
Bạn có biết về cách dệt chiếu Hới không?
Nhắc đến kỹ thuật làm chiếu, làng Hới là một trong những nơi hội tụ những kỹ thuật tinh xảo nhất để làm nên một chiếc chiếu. Từ khung dệt, nguyên liệu cho tới người thợ dệt chiếu, tất cả tạo nên một sản phẩm truyền thống không đâu sánh bằng.
Nguyên liệu chủ yếu được dùng để làm chiếu chính là cói và sợi đay. Đây là 2 loại cây hay được trồng ở những vùng gần sông nước, nơi nhiều phù sa bồi đắp, và thật thuận lợi, làng Hới nằm giữa 2 con sông lớn là sông Hồng và sông Luộc rất phù hợp để trồng những loại cây này. Sau đó những loại cây này được thu hoạch và trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ và cẩn thận để có thể đạt yêu cầu về nguyên liệu làm chiếu.
Tùy theo từng loại chiếu cần dệt mà các sợi cói, sợi đay sẽ được nhuộm màu theo từng sản phẩm. Để có thể dệt được một chiếc chiếu đạt yêu cầu thì phải cần đến một đôi tay tỉ mỉ, kinh nghiệm phong phú và những kỹ thuật sáng tạo của người thợ dệt.
Chiếu Hới có rất nhiều loại, có loại chiếu cài hoa, loại lại được làm trơn, loại chiếu sợi xe,... Những người thợ chiếu thường dệt đa dạng những loại hoa văn khác nhau từ bông hoa, cải chữ thọ, chữ lồng hay vẽ,... Trung bình một ngày người dân làng nghề dệt chiếu Hới dệt máy sẽ được làm được 20 đôi chiếu. Năng xuất tăng đáng kể và mức thu nhập của người dân cũng thế tăng lên. Thông thường, thời gian mỗi hộ dân dệt chiếu sẽ vào khoảng 8 tháng, những tháng còn lại thì họ dành cho đồng ruộng.
Làng nghề dệt chiếu Hới – dệt nên những tâm tình
Làng nghề dệt chiếu Hới nằm cách trung tâm thành phố Thái Bình khoảng 40 km. Xuyên qua những cánh đồng lúa mênh mông, du khách sẽ đặt chân đến với ngôi làng có truyền thống dệt chiếu vô cùng lâu đời này.
Ngôi làng với hơn 3.000 hộ dân, có đến hơn 80% gia đình trong đó làm nghề dệt chiếu. Qua biết bao nhiêu thăng trầm, những biến cố lịch sử, người dân nơi đây vẫn giữ cho mình ngọn lửa nghề, yêu nghề đến thế và ngày càng đưa tiếng tăm sản phẩm chiếu Hới của mình vang xa.
Những người thợ dệt chiếu hàng ngày làm ra những sản phẩm tốt về chất lượng và đẹp cả về hình thức, mang trong đó là cả những tâm tình của người thợ dệt nên. Đến khám phá làng nghề dệt chiếu Hới, bạn sẽ được trải nghiệm không gian vô cùng thú vị và mới lạ, không chỉ từ những bước chọn cói, chọn dây, mà bạn còn được tận mắt chứng kiến những người dân chân chất, phóng khoáng tại đây tự tay làm nên một chiếc chiếu như thế nào. Từng công đoạn, từ bước tỉ mỉ, cần mẫn, dưới đôi bàn tay của người thợ chuyên nghiệp, những chiếc chiếu đẹp hoàn hảo được hoàn thiện.
Ngoài ra, bạn cũng có thể được trải nghiệm làm chiếu tại đây, bạn có thể xin phép những người thợ dệt, họ sẽ không ngần ngại mà hướng dẫn bạn đâu, sẽ là một trải nghiệm rất thú vị đấy!
So với những loại chiếu ở nơi khác, chiếu Hới mang đến cảm giác hoàn toàn khác biệt và chất lượng cùng kỹ thuật đan điêu luyện. Cho đến ngày này, những sản phẩm này của làng nghề dệt chiếu Hới có giá trị ngày càng tăng cao, du khách tìm đến nơi đây không chỉ vì tiếng đồn vang xa mà còn bởi chất lượng tuyệt vời mà những người thợ khéo tay làm nên!
